Pensioenkloof wettelijk pensioen naar burgerlijke staat

In de hoogdagen van het mannelijke kostwinnersmodel was de arbeidsmarktparticipatie van vrouwen en dus hun pensioenopbouw sterk gerelateerd aan hun burgerlijke staat. Eens getrouwd werd een betaalde job vaak ingeruild voor een leven als thuiswerkende vrouw/moeder. Maar hoe zit dat bij onze populatie van recent rustgepensioneerden?  

Uit hun leeftijdsprofiel blijkt dat de overgrote meerderheid tussen 60 en 65 jaar was in 2022. Dat betekent dat onze populatie geboren is tussen 1957 en 1962 en dus 20 jaar was tussen 1977 en 1982. Zien we bij deze groep verschillen in de gemiddelde pensioenbedragen van mannen en vrouwen naar hun huidige burgerlijke staat? Voor dat we dieper ingaan op de pensioenkloof en de pensioenverdeling, bekijken we eerst hoe de in 2022 recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen verdeeld zijn naar burgerlijke staat.   

Alle getoonde bedragen zijn bruto maandbedragen zoals effectief uitbetaald in januari 2023.  

Meerderheid recent rustgepensioneerden is gehuwd: 70% van de mannen en 74% van de vrouwen

Onderstaande figuur geeft aan welke burgerlijke staten voorkomen bij de recent rustgepensioneerden en hoe belangrijk deze zijn bij mannen (links) en vrouwen (rechts). De figuur toont dat bijna drie vierde van de recent rustgepensioneerden gehuwd is (70% van de mannen; 74% van de vrouwen). De tweede grootste groep is gescheiden (15% van de mannen; 13% van de vrouwen). Eén op de tien (12% van de mannen; 11% van de vrouwen) is ongehuwd. Tot slot, is slechts een klein aandeel van de recent rustgepensioneerden verweduwd (2%). Dit lage aandeel valt te verklaren doordat bij definitie van de onderzoekspopulatie de recent gepensioneerden met een overlevingspensioen werden uitgesloten. Deze 2% bevat dus enkel gepensioneerden die hun eigen rustpensioen ontvangen zonder een eventueel overlevingspensioen uit hoofde van hun overleden huwelijkspartner.   

Ongehuwde vrouwen ontvangen gemiddeld een hoger pensioen dan ongehuwde mannen   

Hieronder worden de gemiddelde bruto pensioenbedragen van mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene  balkjes) naar burgerlijke staat getoond. In het grijs wordt het absolute verschil tussen beiden getoond. Dit is dus de pensioenkloof in euro. Je kan zelf de burgerlijke staat selecteren waarvoor je de pensioenbedragen wilt zien. Default wordt de globale situatie getoond. 

Het gemiddeld pensioen van gehuwde mannen bedraagt 2.232 euro en het gemiddeld pensioen bij gehuwde vrouwen 1.684 euro. De pensioenkloof bij recent rustgepensioneerden die gehuwd zijn is gelijk aan 25% en het grootst van alle categorieën op basis van burgerlijke staat. 

Binnen de andere categorieën zijn de verschillen tussen de gemiddelde pensioenen van recent rustgepensioneerde mannen en vrouwen veel beperkter. Opvallend is wel dat het gemiddelde pensioen van ongehuwde vrouwen hoger is dan dat van mannen met dezelfde burgerlijke staat: 

Ongehuwde vrouwen ontvangen gemiddeld 1.941 euro en ongehuwde mannen 1.878 euro. Het pensioen van ongehuwde vrouwen licht dus gemiddeld 3% hoger dan het gemiddeld pensioen van ongehuwde mannen.  

22% van de gehuwde vrouwen heeft een rustpensioen lager dan 1.000 euro en 14% een rustpensioen hoger dan 2.500 euro. Bij de gehuwde mannen is dit 7% en 30% 

Om een beter zicht te krijgen op de pensioenbedragen waarop de pensioenkloof is gebaseerd, bekijken we in de volgende figuur de pensioenverdeling bij mannen (links – rode balkjes) en vrouwen (rechts – groene balkjes) per burgerlijke staat. De X-as deelt het pensioen op in klassen van 500 euro en de Y-as geeft het procentuele aantal gepensioneerden weer met een pensioen binnen die klasse. Je kan zelf de burgerlijke staat selecteren waarvoor je de pensioenverdeling wilt zien. Default wordt de globale situatie over alle burgerlijke staten heen getoond.  

De hoge pensioenkloof van 25% bij gehuwden is het gevolg van een hoger gemiddeld rustpensioen van gehuwde mannen ten opzichte van gehuwde vrouwen. De pensioenverdeling leert ons dat 22% van de gehuwde vrouwen een rustpensioen heeft lager dan 1.000 euro ten opzichte van 7% van de mannen. Daarentegen heeft  30% van de gehuwde mannen een rustpensioen van minstens 2.500 euro. Bij gehuwde vrouwen ontvangt amper 14% een pensioen van meer dan 2.500 euro. De grote pensioenkloof bij gehuwden is dus het gevolg van het grote aandeel hoge pensioenen bij mannen en het grote aandeel lage pensioenen bij vrouwen. Deze hoge en lage pensioenen kunnen deels worden verklaard door de gezinspensioenen. Hierdoor ontvangen heel wat mannen een pensioen dat voordeliger wordt berekend. In ‘Pensioenkloof wettelijk pensioen naar berekeningstarief’ gaan we hier meer in detail op in.  

Bij ongehuwden is het gemiddeld pensioen bij vrouwen hoger dan bij mannen. De verdeling toont dat dit hogere gemiddelde bij vrouwen vooral kan worden toegeschreven aan de vele hoge pensioenen bij ongehuwde vrouwen. Maar liefst 19% van de ongehuwde vrouwen heeft een pensioen hoger dan 2.500 euro tegenover 16% van de mannen.