Gewaarborgd minimumpensioen

Onder bepaalde voorwaarden kan het rustpensioen (RP)  en/of het overlevingspensioen (OP) opgetrokken worden tot een gewaarborgd minimumbedrag. 

Indien je aan bepaalde loopbaanvoorwaarden voldoet, open je het recht op een minimumpensioen. Als je pensioenbedrag dan lager ligt dan het gewaarborgd minimumbedrag, in verhouding tot de loopbaan die je gepresteerd hebt, zal je pensioenbedrag verhoogd worden tot op het niveau van het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen. Voor iemand met een volledige loopbaan van 45 jaar bedraagt het gewaarborgd minimum voor een rustpensioen aan het berekeningstarief van een alleenstaande momenteel (februari 2025) € 1.808,77 bruto per maand.

Meer informatie over het toekennen van een minimumpensioen kan u vinden op de website van de  Federale pensioendienst. 

Onderstaande cijfers hebben enkel betrekking op personen die een gewaarborgd minimum ontvangen in het werknemers- en/of zelfstandigenstelsel. In het ambtenarenstelsel bestaat een minimumpensioenregeling die zowel inzake toegangsvoorwaarden als berekening afwijkt van die in het werknemers- en zelfstandigenstelsel en wordt  het gewaarborgd minimum niet al te vaak toegekend aan personen die op pensioen gaan omwille van de leeftijdsgrens of omwille van dienstanciënniteit. Het gewaarborgd minimum wordt in het ambtenarenstelsel voornamelijk toegekend aan personen die op pensioen gesteld worden wegens lichamelijke ongeschiktheid. Omwille van de specificiteit van het minimumpensioenstelsel bij de ambtenaren wordt er geopteerd om de scope hier te beperken tot enkel het werknemers- en zelfstandigenstelsel. Personen met een gemengde loopbaan met ook een deel loopbaan als ambtenaar vinden we in deze cijfers wel terug, maar enkel indien ze een minimumpensioen ontvangen als werknemer of als zelfstandige. 

Opgelet; het gaat hier enkel over personen die effectief een gewaarborgd minimumpensioen ontvangen. Er zijn daarnaast ook een heleboel mensen die wel voldoen aan de loopbaanvoorwaarden om recht te hebben op een minimumpensioen in het werknemers- en/of zelfstandigenstelsel maar van wie het pensioenbedrag hoger is dan het bedrag van het minimumpensioen in verhouding tot hun gepresteerde loopbaan.

In januari 2024 hadden in het werknemers- en zelfstandigenstelsel 1.806.385 gepensioneerden (926.628 mannen en 879.757 vrouwen) recht op een minimumpensioen. Van hen waren er 997.562 met ook effectief een minimumpensioen in betaling.  

Wie zijn de gepensioneerden die een gewaarborgd minimumpensioen ontvangen ?

Op onderstaande dashboard kan u informatie vinden over het profiel van de gepensioneerden met een minimumpensioen in betaling in het werknemers-en/of zelfstandigenstelsel. De aantallen hebben betrekking op de gepensioneerden die in januari 2024 een wettelijk pensioen ontvingen van de FPD.

De percentages hierboven geven het percentage van de gepensioneerden met een minimumpensioen dat een bepaald kenmerk (geslacht, woonplaats,nationaliteit, burgerlijke staat) heeft. 41% van de gepensioneerden in het werknemers-en of zelfstandigenstelsel heeft een minimumpensioen in betaling.  Meer informatie over het aantal gepensioneerden kan je vinden op profiel van de gepensioneerden   

Enkele vaststellingen

• Aanzienlijk meer vrouwen dan mannen hebben een minimumpensioen in betaling. 58% van de personen die een minimumpensioen ontvangen zijn vrouwen terwijl ze maar 52% van de gepensioneerden vertegenwoordigen.  
• Als we enkel kijken naar de rustpensioenen (RP) ontvangen meer mannen dan vrouwen een minimumpensioen.   

Hoeveel ontvangen personen met een gewaarborgd minimumpensioen gemiddeld ? 

Op onderstaand dashboard staat hoeveel een gepensioneerde met een minimumpensioen gemiddeld ontvangt. De cijfers hebben betrekking op januari 2024. 

Opgelet, dit is dus niet hetzelfde als de hoogte van het minimumpensioen. Een gepensioneerde kan een minimumpensioen in één stelsel combineren met een niet-minimumpensioen in een ander stelsel.  Zo kan een gepensioneerde die als zelfstandige en ambtenaar gewerkt heeft een minimumpensioen als zelfstandige combineren met een niet-minimumpensioen als ambtenaar. In het onderstaand dashboard wordt het totale pensioen getoond. Dit verklaart de soms hoge gemiddelde bedragen in de gemengde stelsels. 

Een gepensioneerde met een minimumpensioen ontvangt in januari 2024 een wettelijk pensioeninkomen van gemiddeld 1.667 euro. Om dit te vergelijken met de hoogte van het gemiddeld pensioen verwijzen we naar Pensioenbedragen van de gepensioneerden 

Enkele vaststellingen

• Er zijn bijna geen man/vrouw verschillen in de hoogte van het minimumpensioen. Meer informatie over de man-vrouw verschillen bij de recent gepensioneerden kan je terugvinden op Gender&Pensioen.  
• We zien ook bijna geen verschillen in leeftijdsklasse en burgerlijke staat en tussen Vlaanderen, Wallonië en Brussel. 
• Zowel bij gepensioneerden die in het buitenland wonen als bij mensen met een niet-Belgische nationaliteit stellen we vast dat de de pensioenbedragen aanzienlijk lager liggen. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat die personen ook nog nog kunnen genieten van een pensioen opgebouwd in een buitenlandse pensioenregeling. Die bedragen worden hier niet mee opgenomen.  

Hoe evolueren de gewaarborgde minimumpensioenen ?

De uitgaven van de minimumpensioenen hangen af van het aantal gepensioneerden dat aan de voorwaarden voldoet om een minimumpensioen te ontvangen en van de hoogte van het minimumpensioen. 

In onderstaand dashboard kan je zien hoe de aantallen en de uitgaven evolueren. De gemiddelde bedragen en de jaaruitgaven hebben betrekking op het volledig pensioenbedrag voor personen die een minimumpensioen ontvangen. 

Je kan zelf het geslacht, stelsel en pensioentype aanvinken. Standaard wordt de globale situatie getoond. 

Enkele vaststellingen

• We zien dat de jaaruitgaven sterk gestegen zijn. Dit komt door 2 factoren :
  • Een verhoging van het bedrag van het minimumpensioen (door indexeringen en regeringsbeslissingen)
  • Een toename van het aantal personen die een minimumpensioen uitbetaald krijgen (door het optrekken van de het bedrag van het minimumpensioen zijn er steeds meer gepensioneerden met recht op een minimumpensioen die het ook daadwerkelijk uitbetaald krijgen omdat hun eigen pensioenbedrag lager is dan het minimumpensioen). 
• Tussen 2019 en 2024 is de jaaruitgave voor de pensioenen van gepensioneerden die een minimumpensioen ontvangen gestegen met 105,5%. Voor de gepensioneerden die geen minimumpensioen ontvangen bedraagt de stijging slechts 25,5%. 

Wel of geen gewaarborgd minimumpensioen 

Is er een verschil in profiel tussen de personen die een minimumpensioen ontvangen en de rest van de gepensioneerden? Hoe verhoudt het minimumpensioen zich tegenover de andere pensioenen? Ontdek het hier. 

De gepensioneerden met enkel een ambtenarenpensioen zijn uit de analyse verwijderd aangezien de minimumpensioenregeling in het ambtenarenstelsel niet werd opgenomen.  

Verschil in profiel

In onderstaand dashboard kan je de populatie met een uitbetaald minimumpensioen vergelijken met de populatie gepensioneerden die geen minimumpensioen ontvangen. 

Enkele vaststellingen 

• We stellen vast dat de meerderheid van de zelfstandigen een minimumpensioen ontvangt.
• In verhouding komen minimumpensioenen vaker voor bij de overlevingspensioenen of in een combinatie rust-en overlevingpensioen.
• Vrouwen ontvangen in verhouding vaker een minimumpensioen dan mannen.  

Verschil in pensioenbedrag

In onderstaand dashboard kan je het gemiddelde wettelijk pensioen (rust-en overlevingspensioen) dat uitbetaald wordt aan iemand die beroep doet op een minimumpensioen vergelijken met het gemiddeld pensioen van iemand die geen beroep doet op het minimumpensioen.   

De gemiddelde bedragen die verschijnen zijn dus het gemiddeld pensioen per persoon. Een persoon kan meerdere pensioenrechten ontvangen. Het is dus mogelijk dat een persoon een minimumpensioen krijgt voor één recht en dit combineert met een ander pensioenrecht. Het kan dus voorkomen dat bijvoorbeeld een persoon die een zelfstandige en een ambtenarenpensioen ontvangt, recht heeft op het minimumpensioen als zelfstandige en dit combineert met een ambtenarenpensioen. Vandaar dat personen met een miniumpensioen soms toch een hoog totaal pensioen ontvangen.  

Enkele vaststellingen 

• Zelfstandigen die een minimumpensioen uitbetaald krijgen ontvangen gemiddeld meer dan zelfstandigen die geen minimumpensioen uitbetaald krijgen. Zelfstandigen met een korte loopbaan (bijvoorbeeld meewerkende echtgenoten) ontvangen vaak een laag pensioen maar voldoen ook niet aan de voorwaarden om recht te hebben op een minimumpensioen. Hun pensioen zal dus niet opgetrokken worden. 
• De niet-minima liggen gemiddeld 20% hoger dan de minima. Bij mannen is dat 36%, bij vrouwen is dat verschil veel minder groot, nl. 3%.
• Voor de personen met enkel een overlevingspensioen (OP), zien we dat het gemiddeld bedrag voor degen met een minimumpensioen hoger is dan voor degene zonder een minimumpensioen. 

Verschil in evolutie

In onderstaand dashboard kan je zien hoe voor de populatie met en zonder een minimumpensioen, de bedragen en de jaaruitgave evolueren doorheen de tijd.  

Enkele vaststellingen 

• We stellen vast dat twee derden van de zelfstandigen een minimumpensioen uitbetaald krijgt. 
• Tussen 2019 en 2024 zijn de uitgaven voor de personen die een minimumpensioen ontvangen sterk gestegen is. De stijging bedraagt bijna 105,5%. Bij de personen die geen minimiumpensioen ontvangen is de stijging beperkt tot 25,5%.
• Het aandeel van de personen met een minimumpensioen steeg tussen 2019 en 2024 van 30% naar 41%. De toename van het aantal personen met een minimumpensioenen bedroeg 51%. Bij de personen zonder minimumpensioen zien we een afname van 7%. 
• Het gemiddeld bedrag dat personen met een minimumpensioen ontvingen nam toe met 39,5% tussen 2019 en 2024. Voor personen zonder een uitbetaald minimumpensioen bleef de toename beperkt tot 31%.