Wie zijn de recent rustgepensioneerden?

Beschrijving van onze onderzoekspopulatie

De ‘Gender & Pensioen’-kerncijfers hebben betrekking op de populatie van recent rustgepensioneerden in 2023. Dit zijn mensen die in 2023 voor het eerst een rustpensioen ontvingen in alle stelsels waar ze rechten opbouwden en die dit niet combineerden met afgeleid pensioenrecht (zoals bijvoorbeeld een overlevings- of echtscheidingspensioen). Zij kunnen dit rustpensioen wel combineren met een aanvullend pensioen. De geselecteerde populatie en gebruikte data worden verder beschreven in de methodologie.

Onderstaande grafieken geven het profiel weer van de populatie recent rustgepensioneerden. We kijken naar het stelsel, de leeftijd, de burgerlijke staat en het type pensioen van de recent gepensioneerden.

Recent rustgepensioneerden

In 2023 ontvingen 116.407 mensen voor het eerst hun rustpensioen zonder dat ze dit combineerden met een overlevingspensioen en/of echtscheidingspensioen. Dat is 4% van alle gepensioneerden die in 2023 een wettelijk pensioen ontvingen.

De populatie recent rustgepensioneerden bestaat voor 57% uit mannen en voor 43% uit vrouwen.

Waarom ligt de focus op recent rustgepensioneerden?

De kerncijfers ‘Gender & Pensioen’ gaan voorlopig over een beperkte groep gepensioneerden : de recent rustgepensioneerden in 2023. De keuze hiervoor is gemaakt omwille van praktische en beleidsrelevante redenen.

1.   Door enkel te kijken naar de recent gepensioneerden is het mogelijk om sneller evoluties op te pikken die ons meer inzicht geven in de komende cohortes mannen en vrouwen die op pensioen gaan. Jaar na jaar gaan we het beeld aanvullen voor de nieuwe cohorte recent rustgepensioneerden. Focussen op de totale groep van gepensioneerden zou deze evoluties ‘verloren’ laten gaan in de massa.
2.   Door enkel te kijken naar de rustgepensioneerden en de personen met afgeleide rechten (overlevingspensioen, echtscheidingspensioen) uit te sluiten is het mogelijk om de link te maken met de eigen loopbaankenmerken en op zoek te gaan naar verklarende factoren buiten het pensioendomein.
3.   Het beperken van de scope van de kerncijfers was noodzakelijk om binnen een redelijke termijn een kwalitatief product af te leveren.

Op termijn is het natuurlijk onze ambitie om ook kerncijfers toe te voegen over de volledige populatie gepensioneerden, alsook alle types pensioenrechten (zowel eigen als afgeleide rechten (overlevingspensioen, echtscheidingspensioen).

Recent rustgepensioneerden naar achtergrondkenmerken

In de ‘Gender & Pensioen’-kerncijfers splitsen we de pensioenkloof verder op naar enkele relevante achtergrondkenmerken. Hier schetsen we het profiel van de recent rustgepensioneerden op basis van deze verschillende achtergrondkenmerken.

Naar pensioenstelsel

57% van alle recent rustgepensioneerden heeft enkel pensioenrechten opgebouwd als werknemer. Bij vrouwen is dit 62% en bij mannen 53%. We zien ook dat de combinaties 'rustpensioen als werknemer én als zelfstandige’ en ‘rustpensioen als werknemer én als ambtenaar’ vaker voorkomen dan gepensioneerden met alleen een rustpensioen als ambtenaar (4%) of als zelfstandige (3%).

Anders gesteld: 93% van de recent rustgepensioneerden ontvangt een pensioen als werknemer, al dan niet in combinatie met een rustpensioen opgebouwd in een ander stelsel.

Naar burgerlijke staat

We zien dat de recent rustgepensioneerde mannen/vrouwen vooral gehuwd zijn (69%/73%). 27% van deze populatie is ongehuwd of gescheiden: met iets meer gescheiden (14%) dan ongehuwde personen (13%). Slechts 2% is weduwe/weduwnaar. Dit lage aandeel valt te verklaren doordat bij definitie van de onderzoekspopulatie de recent gepensioneerden met een overlevingspensioen werden uitgesloten. Deze 2% bevat dus enkel gepensioneerden die hun eigen rustpensioen ontvangen zonder een eventueel overlevingspensioen uit hoofde van hun overleden huwelijkspartner.

Naar leeftijd

Voor de recent rustgepensioneerden komt de leeftijd in 2023 overeen met de leeftijd waarop het pensioen werd opgenomen. Iets minder dan de helft van de recent rustgepensioneerden (45%) was in 2023 65 jaar en ging dus op de wettelijke pensioenleeftijd (65 jaar) op pensioen. Ongeveer 10% was eind 2023 ouder dan 65 jaar en 44% was jonger dan 65 jaar. We zien dat de recent gepensioneerden vrouwen later hun pensioen opnemen: 58% was 65 jaar of ouder, terwijl dit bij de mannen slechts 54% is.

Naar pensioentype

Natuurlijk heeft iedereen in onze onderzoekspopulatie enkel een rustpensioen. Dit volgt uit de definitie van onze onderzoekspopulatie waarin recent rustgepensioneerden met een afgeleid recht (zoals bijvoorbeeld een overlevings- of echtscheidingspensioen) worden uitgesloten. In de volledige populatie van gepensioneerden is dit beeld natuurlijk volledig anders. Voor meer informatie kan u terecht op Gepensioneerden.