De pensioenkloof totaal pensioen naar leeftijd

De pensioenkloof totaal pensioen toont hoeveel lager of hoger het gemiddeld totaal pensioen van een vrouw is in vergelijking met dat van een man. Het totaal pensioen is de optelsom van het wettelijk rustpensioen en het aanvullend pensioen (omgezet in een maandelijkse rente). Meer details over de berekening van het totaal pensioen, vind je op ‘De pensioenkloof totaal pensioen’  en in de methodologie. De totale pensioenkloof wordt berekend voor iedere recent rustgepensioneerde, dus met of zonder een aanvullend pensioen. 

Varieert de totale pensioenkloof naargelang de leeftijd? Om deze vraag te beantwoorden, verdelen we de recente rustgepensioneerde mannen en vrouwen op basis van hun leeftijd bij pensionering. 

Iets meer dan de helft (52%) van onze populatie ging op 65 met wettelijk pensioen: 50% van de mannen en 54% van de vrouwen. Ongeveer 6% was eind 2021 ouder dan 65 jaar en 42% was jonger dan 65 jaar. We zien dat de recent gepensioneerden vrouwen later hun pensioen opnemen: 60% was 65 jaar of ouder, terwijl dit bij de mannen slechts 56% is. Meer details over de leeftijdsverdeling van de recent rustgepensioneerden vind je op ‘Wie zijn de recent rustgepensioneerden?’. 

Vrouwen die op 65 jaar pensioneerden, kregen een totaal pensioen dat gemiddeld 29% lager ligt dan dat van mannen

Onderstaande grafiek geeft de pensioenkloof totaal pensioen weer voor recent rustgepensioneerden naar leeftijd. We tonen standaard de leeftijden van 61 tot 66. De andere leeftijden (die niet standaard getoond worden) kan je weergeven door deze te selecteren in de filter ‘selecteer leeftijd’. 

Bij recent rustgepensioneerden die met pensioen gingen op 65 jaar, ligt het gemiddeld totaal pensioen van vrouwen 607 euro of 29% lager dan dat voor mannen. Deze 65-jarige vrouwen kregen bij pensionering een gemiddeld totaal pensioen van 1.496 euro per maand, bij de mannen was dat 2.103 euro per maand. 

Deze pensioenkloof is hoger in vergelijking met de wettelijke pensioenkloof van 25% bij 65-jarigen. De pensioenkloof bij diegenen met een rustpensioen als werknemer stijgt dus met 4 procentpunt door de grotere ongelijkheid in de hoogte van het aanvullend pensioen. Deze pensioenkloof bij 65-jarigen is de op één na grootste in vergelijking met de recent rustgepensioneerden in de andere leeftijdsgroepen. 

Bij recent rustgepensioneerden die met pensioen gingen op 66 jaar is de pensioenkloof nog 1 procentpunt hoger. Het gemiddeld totaal pensioen per maand is hier voor vrouwen 30% lager dan voor mannen. De genderverschillen in het gemiddeld totaal pensioen voor recent rustgepensioneerden van 61, 62, 63 en 64 jaar zijn kleiner (een pensioenkloof van respectievelijk 13%, 9%, 15% en 16%).

Om vervroegd op wettelijke pensioen te gaan, moet voldoen worden aan substantiële loopbaanvoorwaarden. Om bijvoorbeeld op 62 jaar op pensioen te gaan, moeten er 43 loopbaanjaren worden bewezen. Vanaf de wettelijke pensioenleeftijd van 65 jaar kan iedereen op pensioen gaan, ongeacht de lengte van de loopbaan. De leeftijd waarop iemand op pensioen gaat, hangt deels samen met de lengte van de loopbaan en dit beïnvloedt de gender pensioenkloof. In ‘Pensioenkloof wettelijk pensioen naar aantal jaren werk’ diepen we dit verder uit. 

Uiteraard bouwde niet iedereen die werkte ook aanvullend pensioen op. Bij de recent rustgepensioneerden van 65 jaar (zij pensioneerden op de wettelijke pensioenleeftijd) krijgt bijvoorbeeld 58% van de mannen een aanvullend pensioen, terwijl dit slechts voor 38% van de vrouwen het geval is. De participatiegraden voor alle leeftijden vind je op ‘Pensioenkloof aanvullend pensioen naar leeftijd’. 

Daarom kan je de grafiek filteren en naast de populatie van alle recent rustgepensioneerden ook enkel de recent gepensioneerden mét (of zonder) aanvullend pensioen bekijken. Zo zien we dat bij de 65-jarige rustgepensioneerden mét een aanvullend pensioen vrouwen gemiddeld 1.567 euro totaal pensioen per maand krijgen en mannen 2.175 euro (dat is een pensioenkloof van 28%). Die bedragen liggen hoger dan het gemiddeld totaal pensioen voor 65-jarige rustgepensioneerden zonder aanvullend pensioen. Vrouwen zonder aanvullend pensioen kregen 1.452 euro per maand en mannen in deze groep 2.003 euro per maand (of een pensioenkloof van 27%).

Pensioenkloof totaal pensioen naar leeftijd op basis van mediaan

Om een beter zicht te krijgen op de realiteit die achter de vorige pensioenkloven schuilgaat, bekijken we ook nog de pensioenkloven op basis van het mediane totaal pensioen. Het mediaan totaal pensioen is het totale pensioenbedrag van de middelste persoon; 50% zit boven hier boven en 50% zit onder dit pensioenbedrag. 

Bij recent rustgepensioneerden van 65 jaar bedraagt het mediaan totaal pensioen 1.888 euro per maand voor mannen en 1.418 euro voor vrouwen. Dit komt neer op een procentueel verschil van 25% tussen mannen en vrouwen. Dat is lager dan de pensioenkloof van 29% op basis van de gemiddelde bedragen. Het verschil tussen mannen en vrouwen is hier dus groter als we hun gemiddeld totaal pensioen vergelijken dan als we dat doen voor het mediaan totaal pensioen. Dat wijst dus op een ongelijke verdeling van het totaal pensioen. We zien hier dat vooral het gemiddelde van de mannen sterk beïnvloedt wordt door (zeer) grote pensioenbedragen. Het gemiddeld totaal pensioen voor de mannen in deze groep ligt 10% hoger dan de mediaan. Bij de vrouwen in deze groep ligt het gemiddelde maar 5% hoger dan de mediaan.

Voor de recent rustgepensioneerden die vóór de wettelijke pensioenleeftijd op pensioen gingen, is de mediane totale pensioenkloof daarentegen steeds groter dan de gemiddelde totale pensioenkloof. Het valt vooral op dat het mediaan totaal pensioen voor de vrouwen in deze leeftijdsgroepen (61, 62, 63 en 64) een stuk lager ligt dan hun gemiddeld totaal pensioen. Bij recent rustgepensioneerden van 64 jaar, ligt het gemiddeld totaal pensioen voor mannen 11% hoger dan de mediaan. Voor de 64-jarige vrouwen ligt het gemiddeld totaal pensioen zelfs 16% hoger dan de mediaan. Dat wijst er op dat vooral het gemiddelde van de vrouwen hier sterk beïnvloedt wordt door (zeer) grote pensioenbedragen.

Aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen per leeftijd

In onderstaande grafiek splitsen we het gemiddeld totaal pensioen in het gemiddeld wettelijk en aanvullend pensioen. Dit doen we voor alle leeftijdsgroepen en uiteraard voor vrouwen en mannen afzonderlijk. Het is meteen duidelijk dat het aanvullend pensioen telkens een klein deel uitmaakt van het totaal pensioen. 

Kijken we eerst naar alle recent rustgepensioneerde die met pensioen gingen op 65 jaar. In deze groep krijgen vrouwen gemiddeld een aanvullend pensioen van 46 euro per maand. Mannen krijgen hier 171 euro per maand bovenop het wettelijk pensioen. Het aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen is dus bij deze vrouwen gemiddeld 3% (46/1.496) en bij deze mannen gemiddeld 8% (171/2.106). Het aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen is dus gemiddeld veel kleiner bij vrouwen. 

Bij recent rustgepensioneerden die vóór de wettelijke pensioenleeftijd op pensioen gingen, stijgt het gemiddeld aanvullend pensioen met de leeftijd. Dit zien we zowel bij mannen als bij vrouwen. Het gemiddeld aanvullend pensioen voor mannen stijgt van 62 euro per maand (voor diegenen die op 61 jaar pensioneerden) naar 175 euro per maand (voor diegenen die op 64 jaar pensioneerden). Het gemiddeld aanvullend pensioen voor vrouwen stijgt van 44 euro per maand (voor diegenen die op 61 jaar pensioneerden) naar 67 euro per maand (voor diegenen die op 64 jaar pensioneerden). Maar het gemiddeld aanvullend pensioen voor vrouwen blijft wel voor elke leeftijd lager dan dat van mannen.

Bij diezelfde recent rustgepensioneerden die vóór de wettelijke pensioenleeftijd op pensioen gingen, verschilt het aandeel van het aanvullend pensioen iets minder sterk tussen mannen en vrouwen. Voor de 61-jarigen in onze populatie is het aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen bijvoorbeeld 3,1% (62/2.005) voor de mannen en 2,5% (44/1.747) voor de vrouwen. 

Het lage aandeel van het aanvullend pensioen in het totaal pensioen, komt ook omdat niet iedereen in onze populatie een aanvullend pensioen heeft. Daarom kan je ook deze grafiek filteren en naast de populatie van alle recent rustgepensioneerden ook enkel de recent gepensioneerden mét (of zonder) aanvullend pensioen bekijken.